“In de jaren langs het spoor van het Hofpleintreintje werd mijn wereld groter”

Bestsellerauteur Nelleke Noordervliet schrijft boek over jeugd in Bergpolder

Bestsellerauteur Nelleke Noordervliet (1945) woont dan al jaren in Amsterdam, haar wortels liggen in Bergpolder. In de Insulindestraat 69 groeide ze begin jaren vijftig op als “meisje met de afzakkende sokken, de snottebel en te veel onhandelbaar haar”. Speciaal voor haar nieuwe boek Het Wonder van Rotterdam maakte ze een wandeling door de wijken uit haar jeugd en tekende haar herinneringen op. We vroegen haar hoe het was om weer even terug te zijn.

“We woonden toen in een benedenwoning met een tuintje, ik denk niet meer dan 40 vierkante meter bij elkaar”, vertelt Nelleke Noordervliet via Zoom. “Goed voor studenten of starters zonder kinderen, zou je nu zeggen. Maar wij woonden er met het hele gezin.

Mijn ouders in het voorkamertje en mijn zus en ik in de tussenkamer. We hadden geen douche, maar wasten ons in een grote, zinken teil. Ik werd altijd gesopt na mijn zus. Dus het water was al lauw en grauw voordat ik aan de beurt was. Maar zo woonde iedereen hier toen hoor.”

Nelleke Noordervliet groeide op als een kind van de wederopbouw. “Er was steeds het gevoel, zeker na de oorlog, dat het allemaal beter zou worden. We hadden het misschien niet breed, maar je moet je voorstellen: we kwamen uit de bezetting. Dus dan kan het alleen maar beter worden. Dat was de sfeer.”

Het was een druilerige zaterdagmorgen toen Nelleke een trip down memory lane maakte voor Het Wonder van Rotterdam. Een idee dat ontstond toen de nieuwe Rotterdamse uitgeverij De Meent haar vroeg om een boek over Rotterdam te schrijven.

“Je moet wel een beetje gek zijn om in deze tijd te beginnen als uitgeverij, maar ik vond het wel leuk om ze te helpen.” Ze had eigenlijk geen tijd, maar bedacht dat ze nog wat eerder werk had liggen. Waaronder een novelle over een ouderwetse sigarenboer uit de Schieweg die zijn ding probeert te doen in een nieuwe, multiculturele en rookvrije wereld.

“Het leek me wel een lumineus idee om er een inleiding bij te schrijven om alles te verbinden.” En zo kwam het dus, dat ze weer door haar oude straat langs de Hofbogen wandelde.

Smerige kattenbak

“De straat was helemaal leeg die dag. Ik vond het erg verwaarloosd en treurig. Er was weinig leven, meer moedeloosheid. Maar dat kan ook het weer zijn geweest hoor, misschien was het niet de beste dag voor deze wandeling”, zegt ze genuanceerd. “De herinneringen speelden zich als een film voor mijn geestesoog af. Opeens gingen alle voordeuren als het ware weer open en kwamen de kinderen van toen met hun stepjes en bal naar buiten.

Ik zag de poezemoe die voor alle katten zorgde, het treintje dat vier keer per uur naar de grote wereldstad Den Haag reisde en ik zag ons weer spelen in die grote zandbak bij de Tak van Poortvlietstraat.

Daar gingen we met alle kinderen in en de honden en katten kwamen er ook bij. Dat werd natuurlijk één smerige kattenbak. Naderhand is die zandbak weer weggehaald.”

In de jaren langs het spoor van het Hofpleintreintje werd mijn wereld groter, schrijft Nelleke in haar boek. “Ik wist toen nog niet dat ik schrijver wilde worden, maar ik ontwikkelde al wel de eigenschappen die handig zijn voor de verbeelding.

Als ik weer eens niet mee mocht spelen van mijn zus en vriendinnen, ging ik op de stoep zitten en nam ik het tafereel waar. Als toeschouwer zie je de dingen heel anders dan als deelnemer. Je ziet het geheel, je ziet hoe iets in elkaar steekt. Zo leerde ik waar te nemen.”

Ochtendgymnastiek

Onderweg komen er ook verschillende geuren voorbij die Nelleke direct terugbrengen naar vroeger. “Toen ik die chloorlucht bij het Van Maanenbad rook, zat ik in gedachten alweer bij de turnvereniging grondoefeningen te doen. Gym was een goedkope sport.

In die tijd, de jaren vijftig waren dat, deed iedereen mee met het radioprogramma Ochtengymnastiek met Ab Goubitz, onder de muzikale begeleiding van de pianist Arie Snoek. En in het Sportfondsenbad werd dat idee een beetje gekopieerd.

We leerden daar ritmisch lopen onder de muzikale begeleiding van een blinde pianist. Hij kwam altijd met zijn vrouw die ondersteunde hem natuurlijk. Heel bijzonder vond ik dat.”

Het Wonder van Rotterdam is te koop bij de bekende boekenwinkels.